Niezatarty ślad. Jerzy Grotowski w Ossolineum

W 2009 roku minęła 10. rocznica śmierci Jerzego Grotowskiego oraz 50. rocznica objęcia przez niego kierownictwa Teatru 13 Rzędów, późniejszego Teatru Laboratorium. Wystawa Niezatarty ślad zamknęła Rok Jubileuszowy i przedłużyła jego obchody poza rocznicę śmierci przypadającą 14 stycznia.

Wrocław jest miejscem, w którym zachowało się szczególnie wiele śladów Jerzego Grotowskiego. Po latach nauki w Krakowie i eksperymentach teatralnych w Opolu, w latach 1965-1982 znalazł tu odpowiedni klimat i warunki do pracy. Jako emigrant także uważał się za wrocławianina. Wyjeżdżając za granicę pozostawił tu swój teatr, który z czasem przekształcił się w placówkę kontynuującą, rozwijającą i dokumentującą jego drogę twórczą - obecny Instytut im. Jerzego Grotowskiego.

W 2008 roku brat Jerzego, prof. Kazimierz Grotowski, przekazał Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich część prywatnego archiwum artysty. Z tego archiwum prezentujemy nieznane fotografie i materiały z młodości, notatki dotyczące pierwszych prac reżyserskich i teoretycznych, lektur i podróży, brulion Apocaypsis cum figuris z uwagami reżyserskimi, teksty wystąpień i artykułów. Dzięki zbiorom Instytutu im. J. Grotowskiego wystawę wzbogaciły projekty scenografii, fotografie, scenariusze przedstawień, notatki organizacyjne i inne materiały dotyczące Teatru 13 Rzędów, później Laboratorium.

Wystawa pokazywała Grotowskiego nie tylko jako reżysera, reformatora teatru, charyzmatycznego mówcę i nauczyciela. Odkrywała jego fenomen od strony bardziej prywatnej, poczynając od domu rodzinnego, poprzez lektury i wydarzenia z dzieciństwa i młodości, które były dla artysty inspiracją przez całe życie.

Ekspozycja mieściła się w Auli im. Mieczysława Gębarowicza, którą reżyser sam wybrał na miejsce prezentacji "Akcji" Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards w lutym 1997 roku. Oprawa plastyczna nawiązywała do architektury przestrzeni w niektórych spektaklach Grotowskiego, takich jak Akropolis. Wystawa jest skonstruowana tak, by nawet osoby pierwszy raz stykające się z fenomenem Grotowskiego mogły zapoznać się z jego biografią i dokonaniami teatralnymi. Bardziej zaawansowanym widzom oferowała wiele możliwości „zagłębienia się” w świat Grotowskiego – poprzez unikalne dokumenty, takie jak pamiętnik z lat szkolnych, fotografie, listy i autorskie teksty.

Na wystawie prezentowane były także fragmenty materiałów audiowizualnych ze zbiorów Archiwum Instytutu im. J. Grotowskiego.

Mamy nadzieję, że zgromadzony materiał umożliwił prześledzenie drogi artysty od samego początku, dotarcie do jego osobistych „źródeł”.