W lipcu 2018 roku zbiory Zakładu Narodowego im. Ossolińskich powiększyły się o liczącą ponad trzysta pozycji kolekcję rękopisów Henryka Sienkiewicza. Autografy zostały zakupione przez Ossolineum dzięki dofinansowaniu Gminy Wrocław. Wśród nich znajdują się nieznane karty z powieści W pustyni i w puszczy i noweli Co się raz stało w Sydonie, a także bogaty zbiór korespondencji i pamiątek pisarza.
Pierwszy rękopis Henryka Sienkiewicza, polskiego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1905 roku, pojawił się w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich już w 1912 roku. Był to duży fragment Potopu. W międzywojniu Ossolineum zawarło na wyłączność umowę ze spadkobiercami pisarza, dotyczącą wydawania jego dzieł. Wznowione po wojnie kontakty z Henrykiem Józefem, synem Noblisty, i jego rodziną zaowocowały nabyciem kolejnych fragmentów archiwum, w których znalazł się między innymi rękopis Pana Wołodyjowskiego, fragmenty Ogniem i mieczem, W pustyni i w puszczy, a także cenna korespondencja rodzinna. Perłą kolekcji ossolińskiej jest Trylogia, zgłoszona do wpisania na Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata.
Zakupiony zbiór zawiera ponad trzysta artefaktów. Są wśród nich między innymi nieznane fragmenty rękopisu najsłynniejszej polskiej powieści przygodowej dla młodzieży. Ich unikatowość wynika z metody twórczej pisarza, która polegała na pisaniu od razu na czysto i wysyłaniu kart do drukarni, z której po wykorzystaniu z reguły już nie wracały. W ten sposób wiele autografów Sienkiewicza przepadło. Najcenniejszą częścią zakupionej kolekcji jest duży, liczący 149 listów zbiór korespondencji Henryka Sienkiewicza z lat 1881-1915. Znajdują się wśród nich listy do rodziny, a w nich do żony, Marii z Babskich Sienkiewiczowej, dzieci, rodzeństwa i teściów. W zbiorze znajduje się też korespondencja do znajomych i współpracowników, wśród których wyróżniają się listy pisane do Karola Potkańskiego, Stanisława Witkiewicza i Karola Benniego. Wszystkie listy Sienkiewicza, pełne celnych obserwacji i humorystycznych passusów, są skarbnicą informacji o podróżach, życiu rodzinnym i towarzyskim pisarza, a także o jego stanie zdrowia, poglądach i planach literackich. Ważny, choć niewielki wycinek kolekcji (ponad 30 sztuk) stanowią listy do pisarza kierowane przez członków jego rodziny (głównie żony Marii i córki Jadwigi Korniłowiczowej) oraz korespondencja ze współczesnymi Sienkiewiczowi literatami – Marią Konopnicką czy Kazimierzem Tetmajerem (18 sztuk). Wśród zakupionych artefaktów znajdują się także drobne rodzinne pamiątki: kartki z pamiętnika małżonki pisarza i zrobiony przez nią na prezent sztambuch, legitymacja Marii Sienkiewicz z Szetkiewiczów oraz skórzany wizytownik, a ponadto zawiadomienia, zaproszenia drukowane i bilety wizytowe.
Zakupiona kolekcja prezentowana będzie szerokiej publiczności podczas Europejskich Dni Dziedzictwa 8 września 2018 roku.
Dofinansowanie realizacji zadania publicznego „Promocja kultury Wrocławia poprzez uzupełnienie kolekcji artefaktów z zakresu dziedzictwa narodowego: Zakup od Spadkobierców unikalnej kolekcji archiwum Henryka Sienkiewicza i jego rodziny”
