Jako literat Schulz pierwsze próby podjął około roku 1925, ale przez wiele lat jego twórczość nie była publikowana. W 1933 roku ukazało się na łamach „Wiadomości literackich” opowiadanie Ptaki, które weszło do wydanego rok później zbioru opowiadań Sklepy cynamonowe. Warto dodać, że większość prozatorskich tekstów zawartych w tym tomie była wcześniej załączana jako postscripta w listach do Debory Vogel, przyjaciółki pisarza, która bardzo przyczyniła się do jego debiutu książkowego. Nie bez znaczenia dla późniejszej kariery artysty był także jego przelotny romans z Zofią Nałkowską, która wzięła go później pod swoją literacką „protekcję”.
W roku 1937 Schulz wydał drugi tom swoich opowiadań zatytułowany Sanatorium pod klepsydrą. Ciekawostkę stanowi fakt, że większość tekstów, które weszły w skład zbioru, powstało jeszcze przed wydaniem Sklepów...
Przy omawianiu Schulza jako artysty często zapomina się, że – podobnie jak Norwid – w takim samym stopniu, jak słowem, był on zafascynowany obrazem. Schulz rysował ołówkiem oraz tworzył niezwykłą i rzadką techniką cliché verre. Właśnie tą metodą powstał jego graficzny debiut, czyli Xięga bałwochwalcza. Początkowo młody Schulz, w obawie przed możliwością stracenia posady nauczyciela rysunku w gimnazjum w rodzinnym Drohobyczu, starał się grafiki z tego cyklu pokazywać jedynie znajomym. W 1928 roku zaprezentowano je jednak na wystawie publicznej w nieodległym od Drohobycza Truskawcu, a ich charakterystyczny, śmiały styl przyczynił się do wybuchu skandalu i próby zamknięcia wystawy. Zachował się także jeden obraz olejny Schulza Spotkanie. Żydowski młodzieniec i dwie kobiety w zaułku miejskim (1920).
W prozie i rysunkach Schulza kobiety zajmują bardzo ważne miejsce. Są osobami niemal boskimi, którym należy oddawać hołd i którym ulegać musi nawet postać ojca, już w Ptakach kreowana na demiurga. Na świat przedstawiony składają się stałe elementy, takie jak ciasne, brukowane uliczki, dorożki czy wszechobecny wizerunek Franciszka Józefa I, o którym autor pisze, że „stwierdzał [on] niezmienność świata”.
Pragnącym zapoznać się zarówno z pisarską, jak i graficzną spuścizną Schulza, proponujemy dwa niezwykłe albumy dostępne w naszej bibliotece. Pierwszy z nich to wydane w trzydziestą rocznicę śmierci autora nakładem Wydawnictwa Literackiego opowiadanie Druga jesień. Wyjątkowość edycji polega na tym, że zawiera ona przedruki rękopisu tego tekstu. Jest to jedyny (prócz listów) zachowany rękopis Schulza, liczy zaledwie sześć stron. Schulz ukończył go w 1928 roku, a kilka lat później wysłał do dawnego przyjaciela ze studiów, Zenona Waśniewskiego, w celu opublikowania go w czasopiśmie „Kamena” w 1934 roku (r. II, nr 3). Następnie został własnością Jerzego Ficowskiego, głównego biografa artysty i poszukiwacza pamiątek po Schulzu.
Drugą publikacją, którą polecamy miłośnikom tego autora, jest album zredagowany przez Wojciecha Chmurzyńskiego zatytułowany Bruno Schulz 1892–1942. Rysunki i archiwalia ze zbiorów Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie (sygn.: 457.733). Warszawskie Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza posiada największy w Polsce zbiór schulzianów (ponad trzysta obiektów). Album został wydany w stulecie urodzin i pięćdziesięciolecie śmierci pisarza, zawiera prace graficzne ułożone tematycznie (autoportrety, judaica itd.).
O tym, że proza tego autora wciąż pozostaje aktualna, świadczą wciąż wydawane książki nią inspirowane, takie jak powstała w ramach realizacji grantu Kalendarz życia, twórczości i recepcji Brunona Schulza książka Stanisława Rośka Odcięcie. Szkice wokół Brunona Schulza (sygn. 876.482) wydana w zeszłym roku. Podkreśla się także nierozerwalność prozy Schulza od jego ilustracji, które zwykle dodawane są do nowych wydań jego opowiadań, jak w wydanym w tym roku przez Wydawnictwo Marginesy zbiorze Sklepy cynamonowe i inne opowiadania (sygn.: 1.037.464). Pisząc o formach honorowania tego artysty, nie należy zapominać także o powstałej w 2012 roku z okazji 120. rocznicy urodzin i 70. rocznicy śmierci autora imprezie kulturalnej o nazwie Bruno Schulz. Festiwal, której od 2013 roku towarzyszą dodatkowo spotkania z autorami nominowanymi do Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS.
Opracowała Natalia Szumna (Dział Przechowywania i Udostępniania)
