28 września 2018 roku w Belwederze, Rezydencji Prezydenta RP, odbyła się uroczystość wręczenia certyfikatów wpisania na Krajową Listę Programu UNESCO Pamięć Świata dwudziestu jeden obiektów. Wśród wyróżnionych obiektów znalazły się rękopisy Trylogii Henryka Sienkiewicza – Ogniem i mieczem, Potopu i Pana Wołodyjowskiego pozostające w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata wzbogacana jest o nowe obiekty co dwa lata, teraz odbyła się jej trzecia edycja.
Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 roku. Jego celem jest utrwalanie wielowiekowego dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości, nie tylko poprzez podejmowanie działań na rzecz jego ochrony, ale też upowszechnianie wiedzy o nim i jak najszersze udostępnianie społeczeństwu.
W wyniku prac Polskiego Komitetu Programu UNESCO Pamięć Świata, w skład którego wchodzą przedstawiciele największych polskich bibliotek, archiwów oraz środowisk naukowych, a któremu dziś przewodniczy Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Wojciech Woźniak, w 2014 roku powstała Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata.
Co dwa lata Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata zyskuje kolejne wyjątkowe obiekty przechowywane w archiwach, bibliotekach, muzeach i instytutach. Każdy z nich niesie doniosłe znaczenie dla dziejów, kultury i tożsamości naszego kraju. Trzecia edycja Listy została poświęcona zachowanym do dzisiaj świadectwom dążeń niepodległościowych Polaków oraz odradzającego się państwa polskiego po stu dwudziestu trzech latach niewoli. Obchodzona w tym roku setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości skupiła uwagę członków Komitetu na tym właśnie kontekście. Dlatego wpisami uhonorowano obiekty, które ukazują całe spektrum tamtych wydarzeń i stanowią unikatowe pomniki polskiego dziedzictwa dokumentacyjnego przechowywanego w instytucjach w kraju i za granicą.
Ideą wydarzenia jest skupienie uwagi społeczeństwa na znaczeniu dziedzictwa kulturowego i upowszechnianie wiedzy o obiektach będących świadectwem historii Polski w drodze do odzyskania niepodległości. W tym celu zabytkowe przestrzenie Belwederu w dniach 29 i 30 września 2018 roku zostaną udostępnione dla wszystkich zainteresowanych podczas Dni Otwartych. Odwiedzający będą mogli obejrzeć wystawę Pamięć Polski. Dokumenty Niepodległej prezentującą wspomniane eksponaty.
Tegoroczne wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości 1918-2018.
